NotebookLM (trước đây là Project Tailwind) là công cụ AI do Google Labs phát triển, cho phép người dùng tương tác trực tiếp với tài liệu cá nhân để tóm tắt, hỏi đáp, tạo bản đồ tư duy, podcast và nhiều hơn nữa – hỗ trợ học tập, giảng dạy và nghiên cứu hiệu quả.
🕰️ Lịch sử ra đời và phát triển của NotebookLM
NotebookLM là một công cụ AI tiên tiến được phát triển bởi Google Labs, ra mắt lần đầu vào tháng 7 năm 2023 với tên gọi Project Tailwind – một phần trong hệ sinh thái AI của Google nhằm hỗ trợ học tập và nghiên cứu.
📌 Giai đoạn 1: Project Tailwind (2023)
- Giới thiệu tại Google I/O 2023 như một “AI ghi chú học tập” dành riêng cho sinh viên, nhà nghiên cứu và giáo viên.
- Ý tưởng cốt lõi: Giúp người dùng tương tác trực tiếp với tài liệu cá nhân, thay vì phải phụ thuộc vào dữ liệu huấn luyện của mô hình AI.
- Người dùng có thể tải lên PDF, Google Docs, Slides… và hỏi AI những câu hỏi cụ thể dựa trên chính nội dung đó.
📌 Giai đoạn 2: Đổi tên thành NotebookLM (cuối 2023)
- Sau giai đoạn thử nghiệm tích cực, Google chính thức đổi tên Project Tailwind thành NotebookLM (LM = Language Model).
- Công cụ này được nâng cấp với khả năng:
- Tạo bản tóm tắt chuyên sâu
- Trích xuất nội dung theo mục tiêu học tập
- Hỏi đáp có dẫn nguồn cụ thể
- Hỗ trợ tạo bản đồ tư duy và podcast AI
📌 Giai đoạn 3: Phát triển mạnh (2024–2025)
- Google bổ sung thêm tính năng mới:
- Tương tác với video YouTube (phân tích nội dung từ transcript)
- Audio podcast AI với nhân vật hội thoại
- Tạo các tài nguyên học tập tùy chỉnh từ tài liệu tải lên
- Hỗ trợ hơn 50 ngôn ngữ, trong đó có tiếng Việt, và mở rộng khả năng cộng tác trong nhóm.
🌐 Vị trí hiện tại
NotebookLM trở thành một trong những trợ lý học tập và nghiên cứu bằng AI hàng đầu thế giới, với điểm nổi bật là chỉ sử dụng nội dung mà người dùng cung cấp, giúp giảm thiểu hiện tượng “bịa” thông tin (AI hallucination) và tăng độ chính xác trong giáo dục.
Tên gọi đầy đủ của công cụ này là: NotebookLM – Notebook Language Model
Trong đó:
- Notebook: Ngụ ý đến sổ ghi chép, nơi người dùng tập hợp tài liệu, ghi chú, thông tin cần nghiên cứu.
- LM (Language Model): Là viết tắt của Mô hình ngôn ngữ, công nghệ nền tảng phía sau công cụ, cho phép hiểu và sinh ngôn ngữ tự nhiên.
🧠 NotebookLM là công cụ kết hợp giữa khả năng quản lý tài liệu cá nhân và tương tác bằng AI, giúp học sinh – sinh viên – nhà nghiên cứu – giáo viên hỏi đáp trực tiếp với tài liệu của chính mình, thay vì chỉ tra cứu trên internet.
🚀 Chức năng chính
1. Tóm tắt nội dung
Tự động rút gọn tài liệu dài như sách, bài báo hoặc slide thành các ý chính rõ ràng. Giúp tiết kiệm thời gian đọc và nắm bắt nội dung cốt lõi.
2. Hỏi đáp có dẫn nguồn
Người dùng đặt câu hỏi tự nhiên, AI trả lời chính xác dựa trên nội dung đã tải lên. Câu trả lời đi kèm trích dẫn rõ ràng đến đoạn tài liệu liên quan.
3. Podcast AI
Chuyển nội dung tài liệu thành audio dưới dạng hội thoại hai nhân vật – mô phỏng podcast sinh động. Phù hợp cho học sinh học bằng thính giác hoặc ôn tập khi di chuyển.
4. Bản đồ tư duy (Mind Map)
Từ nội dung tài liệu, AI tạo sơ đồ tư duy hoặc study guide giúp người học hình dung cấu trúc kiến thức và từ khóa trọng tâm.
5. Ghi chú thông minh và cộng tác
Cho phép ghi chú, đánh dấu, liên kết nội dung trong tài liệu; hỗ trợ làm việc nhóm hoặc soạn giáo án có cộng tác.
6. AI dựa trên dữ liệu người dùng
AI chỉ sử dụng tài liệu do người dùng tải lên, không “đoán mò” dựa trên dữ liệu huấn luyện chung. Điều này đảm bảo độ chính xác cao và tránh hiện tượng “bịa” thông tin.
7. Hỗ trợ đa nền tảng và ngôn ngữ
NotebookLM hỗ trợ hơn 50 ngôn ngữ và có thể dùng trực tuyến trên web hoặc ứng dụng điện thoại.
🧑🏫 Ứng dụng trong giáo dục và nghiên cứu
👩🏫Giáo viên:
- Tóm tắt giáo án, tạo câu hỏi trắc nghiệm, thiết kế sơ đồ tư duy
- Tạo podcast bài giảng giúp học sinh ôn tập qua nghe
- Soạn giáo trình, slide từ tài liệu PDF hoặc Google Docs
👩🎓Học sinh – sinh viên:
- Tóm tắt nội dung học tập, kiểm tra nhanh thông tin
- Tạo bản đồ tư duy hoặc hỏi đáp để ôn thi
- Nghe podcast bài học khi không thể đọc tài liệu
🔬Nhà nghiên cứu:
- Trích xuất dữ liệu, phân tích thông tin từ nhiều nguồn
- Đối chiếu tài liệu, hỏi đáp thông minh
- Biến bài viết học thuật thành bản trình bày dễ hiểu
📋 Hướng dẫn sử dụng cơ bản
- Truy cập notebooklm.google.com
- Đăng nhập bằng tài khoản Google (ưu tiên email .edu)
- Tạo Notebook mới, tải lên tài liệu (PDF, Google Docs, Google Slides, liên kết web, audio hoặc transcript YouTube)
- Chọn công cụ phù hợp:
- Chat: Đặt câu hỏi và nhận câu trả lời theo tài liệu
- Audio Overview: Tạo bản podcast tự động
- Mind map/Study guide: Tóm tắt nội dung theo sơ đồ
- Ghi chú thông minh: Gạch chân, tạo highlight, tổng hợp nội dung
✅ Kết luận
NotebookLM là công cụ đột phá giúp chuyển hóa dữ liệu cá nhân thành kiến thức dễ tiếp cận và khai thác. Với khả năng tóm tắt thông minh, trả lời có dẫn nguồn, hỗ trợ podcast và bản đồ tư duy, nó là trợ lý AI lý tưởng cho cả giáo viên, học sinh lẫn nhà nghiên cứu.
Khi được sử dụng hiệu quả, NotebookLM không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn nâng cao tư duy phản biện, kỹ năng tự học và hỗ trợ cá nhân hóa việc tiếp cận tri thức trong kỷ nguyên số.
