Dưới đây là tổng quan các nguyên tắc viết câu lệnh AI (Prompt Engineering), đặc biệt dành cho những ai làm việc với mô hình ngôn ngữ như ChatGPT, Google Gemini, Claude, Mistral…:
Tham khảo: Bí kíp viết câu lệnh (Prompt) AI hiệu quả
🧠 1. Xác định rõ mục tiêu đầu ra
- Hỏi: Bạn muốn AI làm gì?
- Tránh câu lệnh mơ hồ.
- Ví dụ:
- ❌ Viết một đoạn văn.
- ✅ Viết một đoạn văn miêu tả cảnh mùa thu ở Hà Nội dài 150 từ, ngôn ngữ biểu cảm, dành cho học sinh lớp 7.
🧱 2. Cấu trúc câu lệnh rõ ràng
Sử dụng cấu trúc gợi ý chuẩn:
[Vai trò] + [Nhiệm vụ] + [Yêu cầu cụ thể] + [Định dạng đầu ra]
Ví dụ:
Bạn là một chuyên gia marketing. Hãy viết một đoạn quảng cáo ngắn (dưới 100 từ) cho một quán cà phê phong cách vintage tại Hà Nội. Sử dụng phong cách ngôn ngữ gần gũi, gợi cảm xúc.
📌 3. Dùng từ khóa định hướng rõ ràng
- Nên dùng các từ như: viết như một…, tạo danh sách…, so sánh…, giải thích từng bước…, liệt kê các ví dụ…
- Ví dụ:
- “Giải thích như đang nói với một học sinh lớp 5”
- “Cho ví dụ thực tế kèm phân tích ưu nhược điểm”
⏱️ 4. Giới hạn phạm vi và độ dài đầu ra
- Giúp AI không “lạc đề” hoặc lan man.
- Ví dụ:
- “Tóm tắt bài viết trong 5 câu”
- “Giải thích trong vòng 100 từ”
🔄 5. Cung cấp ngữ cảnh hoặc ví dụ đầu vào
- Nếu có ngữ liệu mẫu → AI sẽ cho đầu ra sát yêu cầu hơn.
- Ví dụ:
- “Dựa vào đoạn văn sau, hãy viết lại theo văn phong học thuật…”
📚 6. Tối ưu qua thử nghiệm – cải tiến dần (Iterative prompting)
- Nếu chưa đúng mong muốn → chỉnh lại prompt và thử lại.
- Gợi ý: thêm “đưa ra 3 lựa chọn”, “giải thích từng bước”, “nêu lý do”…
🧭 7. Dùng hệ thống vai trò để định hình phản hồi
- Prompt hiệu quả thường bắt đầu bằng cách gán vai trò:
- “Bạn là nhà báo chuyên nghiệp…”
- “Bạn là lập trình viên C++ với 10 năm kinh nghiệm…”
📎 8. Sử dụng Prompt dạng đa bước (Chain-of-thought)
- Cho AI suy nghĩ theo từng bước:
- “Trước tiên hãy phân tích yêu cầu. Sau đó nêu các yếu tố cần thiết. Cuối cùng, viết đoạn văn hoàn chỉnh.”
🎯 Ví dụ một câu lệnh (prompt) hiệu quả:
Bạn là giáo viên dạy lớp 4. Hãy tạo một bài tập trắc nghiệm gồm 5 câu hỏi về chủ đề “phân số”, mỗi câu có 4 phương án và chỉ ra đáp án đúng. Ngôn ngữ thân thiện, phù hợp học sinh tiểu học.
Tham khảo: Bí kíp viết câu lệnh (Prompt) AI hiệu quả
