Trí tuệ nhân tạo (AI) đang vượt xa vai trò là công cụ hỗ trợ, để trở thành chất xúc tác làm thay đổi căn bản cách dạy, cách học và cách quản lý giáo dục. Tại Diễn đàn quốc gia về Trí tuệ nhân tạo trong giáo dục năm 2025, các chuyên gia cùng đại diện Bộ GD&ĐT, các tổ chức quốc tế và doanh nghiệp công nghệ đã đưa ra nhiều khuyến nghị, hướng tới việc xây dựng một hệ sinh thái giáo dục thông minh, lấy AI làm hạt nhân đổi mới.
🌐 Phổ cập AI – từ ý tưởng đến hành động cụ thể
TS Trần Việt Hùng – Chủ tịch Got It – cho biết, lần đầu tiên Việt Nam có chương trình đào tạo AI bài bản dành cho giáo viên, được triển khai trên toàn quốc nhờ nỗ lực của STEAM for Vietnam và các đối tác. Hơn 8.000 giáo viên từ 63 tỉnh, thành đã đăng ký khóa học, với hơn 5.000 người tiên phong sẵn sàng bước vào năm học mới cùng bộ kỹ năng GenAI hiện đại.
Ông nhấn mạnh: “AI có thể hỗ trợ giáo viên từ việc lên ý tưởng bài giảng, xây dựng giáo án, chấm và nhận xét bài tập cho đến tạo nội dung cá nhân hóa. AI không chỉ hỗ trợ, mà còn mở khóa tiềm năng sáng tạo của giáo viên”.
Bà Trần Tố Uyên – Giám đốc quốc gia STEAM for Vietnam – chia sẻ câu chuyện thành công tại tỉnh Điện Biên, nơi 100% giáo viên được tiếp cận và phổ cập AI miễn phí. Theo bà, địa lý hay điều kiện xã hội không còn là rào cản, bởi với AI, bất kỳ thầy cô nào cũng có thể làm chủ công nghệ và lan tỏa tri thức đến học sinh.
🏛️ AI thay đổi cách quản lý và hoạch định chính sách giáo dục
Ông Vũ Minh Đức – Cục trưởng Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục – khẳng định: “AI đang thay đổi cách chúng ta dạy, cách học sinh tiếp cận tri thức và cách các nhà quản lý giáo dục xây dựng chính sách”. Theo ông, AI giúp cá nhân hóa học tập, tăng tính tương tác và cải thiện hiệu quả quản trị giáo dục. Tuy nhiên, việc ứng dụng AI cũng đặt ra thách thức về đạo đức, pháp lý và tính công bằng trong tiếp cận công nghệ.
Bà Tara O’Connell – Trưởng Chương trình Giáo dục của UNICEF Việt Nam – cho biết tổ chức này đang hỗ trợ xây dựng Chiến lược AI trong giáo dục đến năm 2035, đồng thời phát triển Khung năng lực số và Khung năng lực AI dành cho giáo viên, cán bộ quản lý và học sinh.
UNICEF cũng đang thí điểm một số giải pháp AI trong lớp học như công cụ hỗ trợ học sinh khuyết tật, nền tảng học tập trò chơi hóa và hệ thống nội dung học tập sử dụng AI để thúc đẩy giáo dục hòa nhập và sáng tạo.
📈 Cải thiện giảng dạy nhờ AI và phân tích dữ liệu
TS Bùi Quốc Trung (ĐH Bách khoa Hà Nội) nhận định: “Việt Nam cần chuẩn bị cho xu thế cá thể hóa giáo dục, từ phổ thông đến sau đại học”. Theo ông, việc kết hợp học trực tuyến với phân tích dữ liệu lớn sẽ giúp nâng cao chất lượng dạy – học, đồng thời đề xuất Bộ GD&ĐT xây dựng các khóa học trực tuyến dùng chung và tích hợp hệ thống giám sát học tập bằng AI.
GS.TS Hồ Tú Bảo (Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán) cảnh báo rằng, trong khi AI tạo sinh (GenAI) mang lại tiềm năng lớn, nó cũng có thể khiến học sinh lệ thuộc, hạn chế tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề. Do đó, cần sử dụng AI một cách thận trọng, có giáo dục đạo đức và khung pháp lý rõ ràng, đồng thời không nên triển khai quá vội trong giáo dục phổ thông.
🔒 Yêu cầu hoàn thiện chính sách và chia sẻ dữ liệu
PGS.TS Tạ Hải Tùng – Hiệu trưởng Trường CNTT và Truyền thông (ĐH Bách khoa Hà Nội) – cho rằng cần sớm hoàn thiện hành lang pháp lý cho việc chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan nhà nước và với khu vực tư nhân. Việc tăng cường liên thông dữ liệu sẽ tạo điều kiện cho các ứng dụng AI hoạt động hiệu quả hơn, đặc biệt trong giáo dục.
🤖 AI không thay thế giáo viên, mà làm cho giáo viên mạnh mẽ hơn
Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Ngọc Thưởng khẳng định: “Chúng ta nên sử dụng AI một cách chủ động, thông minh và có trách nhiệm – không lệ thuộc”. AI sẽ không thay thế người thầy, nhưng sẽ hỗ trợ họ làm tốt hơn công việc truyền cảm hứng, đánh giá học sinh, xây dựng môi trường học tập tích cực và phát triển năng lực thế kỷ 21./.
📍 Nguồn tham khảo: Diễn đàn quốc gia về AI trong giáo dục 2025, Bộ GD&ĐT, UNICEF, Got It, STEAM for Vietnam, Đại học Bách khoa Hà Nội
