Tháng 6/2025 ghi dấu một bước ngoặt lịch sử với ngành công nghệ Việt Nam: hai nhà máy AI do Tập đoàn FPT vận hành tại Việt Nam và Nhật Bản đã chính thức được ghi danh trong TOP500 siêu máy tính mạnh nhất thế giới, xếp hạng 36 và 38 với hiệu năng lần lượt đạt 49,85 PFlops và 46,65 PFlops. Lần đầu tiên, Việt Nam có tên trong top 15 quốc gia dẫn đầu toàn cầu về trí tuệ nhân tạo.
🚀 AI không còn là cuộc chơi của những cường quốc phương Tây
Đây không chỉ là chiến thắng về phần cứng – đó là lời khẳng định mạnh mẽ rằng AI không còn là cuộc chơi của những cường quốc phương Tây, mà là sân khấu nơi những quốc gia mới trỗi dậy như Việt Nam đang viết lại luật chơi.
🎓 Giáo dục: Siêu máy tính cho mô hình học cá nhân hóa
Trong ngành giáo dục, tiềm năng của hai nhà máy AI này vượt xa các bảng xếp hạng kỹ thuật. Với khả năng xử lý hàng triệu tham số trong thời gian thực, FPT đang hợp tác với các trường đại học trong nước như Đại học Bách Khoa Hà Nội và Đại học FPT để phát triển nền tảng học tập AI cá nhân hóa, giúp sinh viên được gợi ý lộ trình học riêng biệt dựa trên phong cách học, tốc độ tiếp thu và lĩnh vực quan tâm.
Ví dụ: một sinh viên CNTT có thể được AI đề xuất khóa học thực hành song song với lý thuyết, gợi ý đồ án phù hợp với xu hướng công nghệ mới nhất như LLM (mô hình ngôn ngữ lớn) hoặc Robot-AI.
Không dừng lại ở giáo dục đại học, FPT còn phối hợp cùng Bộ GD&ĐT thử nghiệm hệ thống AI đánh giá năng lực học sinh qua ngữ liệu viết tay và bài thi tự luận, giúp chấm điểm công bằng và đưa ra phản hồi tự động.
🔬 Nghiên cứu khoa học: Việt Nam tham gia bản đồ HPC thế giới
Trước đây, phần lớn các mô hình nghiên cứu mô phỏng vật lý, thiên văn, và sinh học phức tạp của Việt Nam đều phải thuê thời gian xử lý trên các siêu máy tính ở Mỹ, Nhật hoặc châu Âu. Giờ đây, với hạ tầng mới từ hai nhà máy AI của FPT, các viện nghiên cứu trong nước như Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Viện VAST, đã bắt đầu tiếp cận tính toán mô phỏng protein gập (folding), vật liệu nano, hoặc khí hậu khu vực Đông Nam Á ngay tại Việt Nam.
Đặc biệt, Trung tâm nghiên cứu năng lượng sạch tại TP.HCM đã huấn luyện một mô hình AI mô phỏng quá trình tạo pin năng lượng mặt trời thế hệ mới – giảm thời gian thử nghiệm từ 9 tháng xuống chỉ còn 3 tuần. Đây là minh chứng rõ nét cho việc AI không chỉ là công cụ lý thuyết, mà là chìa khóa đẩy nhanh đổi mới sáng tạo trong nghiên cứu khoa học.
🏥 Y tế: Hệ thống chẩn đoán và mô phỏng lâm sàng dựa trên AI
Trong lĩnh vực y tế, nhà máy AI FPT tại Việt Nam đã trở thành nơi triển khai thử nghiệm hệ thống chẩn đoán hình ảnh sử dụng mô hình LLM kết hợp thị giác máy tính (Visual Foundation Models).
Một dự án đáng chú ý là hợp tác giữa FPT và Bệnh viện Bạch Mai, nơi mô hình AI hỗ trợ bác sĩ trong việc đọc ảnh X-quang và MRI để phát hiện u não và tổn thương phổi với độ chính xác hơn 96%, rút ngắn thời gian chẩn đoán từ 30 phút xuống dưới 2 phút.
Ngoài ra, FPT cũng đang xây dựng nền tảng AI mô phỏng ca mổ ảo cho đào tạo bác sĩ nội trú, ứng dụng tại Trường Đại học Y Hà Nội. Hệ thống mô phỏng phản ứng của bệnh nhân theo các thao tác khác nhau, cho phép bác sĩ trẻ luyện tập mà không gây rủi ro cho người bệnh.
🚀 Vì một Việt Nam tự chủ công nghệ và nhân văn số
Phát biểu trước báo chí, ông Lê Hồng Việt, Tổng Giám đốc FPT Smart Cloud, khẳng định:
“Chúng tôi không chỉ xây dựng hạ tầng mạnh mẽ, mà còn hướng đến khả năng tự chủ công nghệ và phổ cập AI đến từng doanh nghiệp, tổ chức trong nước.”
Chiến lược dài hạn của FPT là xây thêm ba nhà máy AI quốc tế trong vòng 5 năm tới. Tuy nhiên, cái đích không chỉ nằm ở tốc độ tính toán – mà ở việc đưa AI đi vào đời sống, phục vụ người dân, doanh nghiệp, và cả chính quyền số một cách bền vững, công bằng.
✍️ Lời kết
Khi Chủ tịch FPT Trương Gia Bình nói rằng “Khi nhân dân theo cách mạng, ắt có vũ khí – với chúng ta hôm nay, đó là AI”, ông không chỉ đang nói về công nghệ, mà về một triết lý hành động: AI không phải đặc quyền của các siêu cường, mà là công cụ để những quốc gia như Việt Nam vượt giới hạn, thu hẹp khoảng cách phát triển và định hình lại tương lai.
Hôm nay là AI. Ngày mai, có thể là lượng tử, sinh học số, hay vũ trụ học. Nhưng điều quan trọng nhất đã khởi đầu: Việt Nam đã bước vào sân khấu toàn cầu – không chỉ để tham dự, mà để dẫn dắt.
