Việt Nam bước vào năm 2025 với vị thế là một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất khu vực, nhưng đồng thời cũng đối mặt với áp lực cải cách thể chế, thách thức toàn cầu và nhu cầu chuyển đổi mô hình tăng trưởng.
Tăng trưởng GDP ổn định, dòng vốn đầu tư nước ngoài vẫn đổ vào, nhưng đằng sau những con số ấn tượng là nhiều câu hỏi lớn: Làm sao để duy trì chất lượng tăng trưởng? Việt Nam có đang tận dụng tốt lợi thế dân số vàng và xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng? Và đâu là rủi ro cần hóa giải trong một thế giới đang đầy biến động?
💹 Tăng trưởng tốt – nhưng chưa chắc bền vững
Theo dự báo mới nhất từ Ngân hàng Thế giới (WB), kinh tế Việt Nam năm 2025 có thể đạt mức tăng trưởng 6,8%, trong khi Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự đoán 6,1% – đủ để giữ Việt Nam trong top các nền kinh tế tăng trưởng nhanh của châu Á.
Các tổ chức quốc tế đánh giá Việt Nam tiếp tục hưởng lợi từ:
- Làn sóng dịch chuyển đầu tư khỏi Trung Quốc,
- Sự phục hồi tiêu dùng nội địa,
- Tăng trưởng trong các ngành xuất khẩu chủ lực như điện tử, may mặc, chế biến gỗ.
Tuy nhiên, bên cạnh con số tăng trưởng, chất lượng của nó vẫn là dấu hỏi lớn. Phần lớn động lực đến từ khu vực FDI, trong khi khu vực kinh tế tư nhân trong nước vẫn còn hạn chế về năng suất, đổi mới sáng tạo và khả năng tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.
⚙️ Cải cách – chiếc chìa khóa của tăng trưởng dài hạn
Các tổ chức quốc tế, trong đó có World Bank và OECD, đều nhấn mạnh rằng Việt Nam sẽ không thể duy trì tốc độ tăng trưởng cao nếu không thực hiện các cải cách thể chế mạnh mẽ.
Ba lĩnh vực trọng yếu được khuyến nghị:
- Tăng cường minh bạch và hiệu quả khu vực doanh nghiệp nhà nước (DNNN).
- Cải thiện môi trường đầu tư – kinh doanh, giảm bớt rào cản hành chính.
- Thúc đẩy giáo dục, kỹ năng và đổi mới sáng tạo để đón đầu chuyển đổi số và tự động hóa.
Theo báo cáo của Financial Times, nếu cải cách được đẩy mạnh, Việt Nam có thể vượt qua “bẫy thu nhập trung bình” và hướng đến trở thành nền kinh tế có thu nhập cao vào cuối thập niên 2030.
🌐 Thế giới biến động: Việt Nam cần “chống sốc”
Năm 2025 không chỉ là năm của cơ hội mà còn là giai đoạn tiềm ẩn nhiều rủi ro lớn:
- Căng thẳng thương mại Mỹ – Trung có nguy cơ lan sang Việt Nam, đặc biệt khi Hoa Kỳ xem xét áp thuế cao đối với hàng xuất khẩu từ Việt Nam để kiểm soát thâm hụt thương mại.
- Biến động toàn cầu về giá năng lượng, tỷ giá, lãi suất và bất ổn địa chính trị đang đặt ra áp lực mới cho xuất khẩu và dòng vốn đầu tư.
- Sự phụ thuộc lớn vào hai thị trường lớn (Mỹ và Trung Quốc) khiến Việt Nam dễ bị tổn thương nếu một trong hai nền kinh tế này suy giảm hoặc thay đổi chính sách thương mại đột ngột.
Chuyên gia từ RMIT Vietnam khuyến cáo: Việt Nam cần đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, nâng cao khả năng chống chịu, và xây dựng nền sản xuất trong nước có khả năng thay thế nhập khẩu.
🔋 Hạ tầng và năng lượng – bước đệm cho chu kỳ tăng trưởng mới
Điểm sáng của năm 2025 là các dự án hạ tầng quy mô lớn như Cảng hàng không quốc tế Long Thành, cao tốc Bắc – Nam, và hệ thống điện gió ngoài khơi đang từng bước định hình nền tảng phát triển dài hạn.
Song song, chuyển đổi xanh và năng lượng sạch không chỉ là yêu cầu quốc tế, mà còn là cơ hội để Việt Nam bứt phá. Dòng vốn quốc tế đang ưu tiên các quốc gia có cam kết phát thải ròng bằng 0, và đây là cơ hội vàng để Việt Nam đón đầu làn sóng đầu tư ESG.
🧭 Kết luận: Việt Nam – ngã ba tăng trưởng
Việt Nam năm 2025 đang ở ngã ba đường: Một bên là đà tăng trưởng ấn tượng về số lượng, một bên là nhu cầu cấp thiết về nâng cao chất lượng. Nếu cải cách được thực hiện nghiêm túc, tận dụng tốt cơ hội toàn cầu hóa và đổi mới công nghệ, Việt Nam có thể trở thành hình mẫu phát triển kinh tế bền vững của khu vực Đông Nam Á.
Ngược lại, nếu chậm chân trong việc tái cấu trúc và thích ứng với biến động toàn cầu, nền kinh tế sẽ đối mặt với nguy cơ mất động lực, rơi vào vòng luẩn quẩn của tăng trưởng phụ thuộc và năng suất thấp.
Tương lai không đến từ sự chờ đợi – nó được kiến tạo từ quyết tâm và hành động hôm nay.
