Khi trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng trở thành tâm điểm của thế giới công nghệ, ít ai để ý rằng phía sau những mô hình AI thông minh là một lực lượng khổng lồ lao động âm thầm: “đội quân dán nhãn”. Họ là những người trực tiếp huấn luyện AI, giúp máy học cách nhận diện hình ảnh, hiểu ngôn ngữ và phản hồi đúng với con người. Và trong lĩnh vực này, Scale AI là cái tên nổi bật nhất.
🔍Quy mô khổng lồ nhưng ẩn danh
Scale AI, công ty do Alexandr Wang sáng lập, hiện không chỉ cung cấp dữ liệu huấn luyện cho các ông lớn như OpenAI, Meta, Amazon, mà còn duy trì một mạng lưới hơn 100.000 cộng tác viên trên toàn cầu. Những người này làm việc thông qua nền tảng Remotasks, thực hiện các nhiệm vụ tỉ mỉ như:
- Gán nhãn ảnh và video cho xe tự lái
- Kiểm tra, sửa lỗi câu trả lời của chatbot
- Phân loại nội dung văn bản theo cảm xúc hoặc chủ đề
Dù công việc này đóng vai trò sống còn với sự phát triển của AI, nhưng thù lao lại rất thấp, thường chỉ vài USD mỗi ngày – mức thu nhập gây tranh cãi trong giới công nghệ và xã hội.
💼Công việc đơn điệu, áp lực lớn
Công việc gán nhãn dữ liệu đòi hỏi sự kiên nhẫn, chính xác và lặp đi lặp lại. Tuy nhiên, những người lao động này thường xuyên phải chịu áp lực cao về số lượng nhiệm vụ, tốc độ xử lý và đánh giá chất lượng.
Một số người làm việc trong mạng lưới của Scale AI đã lên tiếng về điều kiện làm việc không minh bạch, chế độ thanh toán không rõ ràng và nguy cơ bị loại khỏi nền tảng bất kỳ lúc nào nếu không đạt tiêu chuẩn – dù những tiêu chuẩn ấy thay đổi liên tục và không phải lúc nào cũng hợp lý.
💰Lợi nhuận cho ai?
Trong khi Meta và các nhà đầu tư “rót” hàng tỷ USD vào Scale AI, giá trị công ty này liên tục tăng, còn CEO Alexandr Wang trở thành tỷ phú trẻ tuổi, thì những người lao động đứng sau vẫn sống trong bấp bênh. Họ không được nhận cổ phần, không có bảo hiểm, không có hợp đồng lao động rõ ràng.
Tờ TIME từng gọi đây là “giai cấp công nhân ẩn danh của thời đại AI” – những người giữ cho AI hoạt động, nhưng bị lãng quên trong hệ sinh thái công nghệ hiện đại.
🌐Tái định hình tương lai internet
Lưu lượng truy cập từ các bot AI hiện đang vượt xa người dùng thật trên nhiều website. Theo công ty phân tích TollBit, lượng truy cập từ các tác nhân AI đã tăng gần 2,5 lần chỉ trong vài tháng qua.
Điều này đặt ra câu hỏi: Liệu chúng ta nên tối ưu hóa nội dung cho AI hay cho người thật? Các chuyên gia cho rằng, một khi bot AI là “độc giả” chính, mọi chiến lược SEO, nội dung, thậm chí thiết kế web… đều phải thay đổi.
⚖️Cần minh bạch và nhân văn hơn
Một số nhà xuất bản như Time Inc. đã thương lượng để AI có thể sử dụng nội dung của họ có trả phí. Tuy nhiên, phần lớn công ty AI vẫn thu thập dữ liệu miễn phí. Trong khi đó, những người dán nhãn – vốn là người trực tiếp tạo ra giá trị cho hệ thống – lại không được bảo vệ quyền lợi chính đáng.
Giới chuyên gia nhận định: muốn phát triển AI bền vững, chúng ta cần đặt con người vào trung tâm. Công nghệ có thể tối ưu hóa quy trình, nhưng không thể thay thế lương tri và đạo đức.
🔚 Kết luận
“Đội quân dán nhãn” của Scale AI là một trong những ví dụ rõ ràng nhất cho thấy mặt tối của sự phát triển AI – nơi những người xây nền cho trí tuệ nhân tạo lại là nhóm dễ bị tổn thương nhất.
Câu hỏi lớn đặt ra: Khi AI trở nên thông minh hơn, liệu chúng ta có thể đối xử công bằng hơn với những người đang dạy nó?
