Đại dịch COVID-19 đã khiến thế giới dừng lại, nhưng giáo dục Việt Nam thì… chuyển sang trực tuyến. Từ đó, Internet không còn là công cụ hỗ trợ – mà trở thành xương sống của hệ thống giáo dục. Bốn năm sau cú sốc toàn cầu, đã đến lúc nhìn lại giáo dục trực tuyến Việt Nam hậu COVID: Chúng ta đã làm được gì? Còn điều gì chưa làm được? Và đâu là chiến lược để bước vào kỷ nguyên giáo dục số?
🧑💻 Cú huých lịch sử: Khi lớp học “chuyển nhà” lên Internet
- Tháng 3/2020, lần đầu tiên trong lịch sử, gần 23 triệu học sinh – sinh viên Việt Nam phải học từ xa
- Bộ GD&ĐT ra chỉ thị “tạm dừng đến trường, không dừng học”
- Hàng loạt ứng dụng như Zoom, Google Meet, Microsoft Teams, VNPT E-Learning, Viettel Study trở thành “lớp học số”
📌 Chỉ trong vòng vài tháng, hệ thống giáo dục Việt Nam đã có bước chuyển mình kỹ thuật số vượt bậc
🔍 Những điểm sáng sau đại dịch
1. Tăng tốc chuyển đổi số giáo dục
- 100% các trường đại học và phần lớn trường phổ thông sử dụng LMS (Learning Management System)
- Tài liệu, bài giảng, bài kiểm tra, điểm số được số hóa toàn diện
- Nhiều trường triển khai thi online, dạy học kết hợp (blended learning)
2. Thay đổi tư duy người dạy – người học
- Giáo viên trở nên linh hoạt hơn, sử dụng nhiều công cụ công nghệ
- Học sinh dần quen với môi trường học không cần bảng đen, phấn trắng
- Phụ huynh chủ động hỗ trợ học tập tại nhà
3. Khuyến khích học tập suốt đời
- Sự bùng nổ các khóa học kỹ năng ngắn hạn, miễn phí hoặc giá rẻ trên Coursera, EdX, Kyna, TopCV…
- Nhiều người lớn quay lại “trường học” nhờ Internet, không còn bị giới hạn bởi thời gian, tuổi tác
⚠️ Những bất cập và khoảng cách chưa thể san lấp
❌ Khoảng cách số vùng sâu vùng xa
- Hàng triệu học sinh thiếu thiết bị, không có Internet ổn định để học online
- Có nơi phải học qua truyền hình, hoặc nhận bài qua… Zalo phụ huynh
❌ Năng lực công nghệ không đồng đều
- Giáo viên lớn tuổi gặp khó khi sử dụng phần mềm mới
- Nhiều học sinh không được hướng dẫn kỹ về kỹ năng học trực tuyến hiệu quả
❌ Chất lượng và đánh giá chưa đồng bộ
- Học online khó đảm bảo tương tác trực tiếp
- Việc kiểm tra – đánh giá online còn nhiều tranh cãi về độ tin cậy và công bằng
🧭 Bài học chiến lược sau đại dịch
- Internet không phải lựa chọn thay thế – mà là nền tảng bổ trợ lâu dài
→ Học trực tuyến không còn là “giải pháp tình thế”, mà là một phần của chiến lược giáo dục linh hoạt - Giáo dục số phải bắt đầu từ… đào tạo giáo viên số
→ Giáo viên không chỉ cần giỏi chuyên môn mà còn phải biết thiết kế bài giảng số, dạy học qua nền tảng LMS - Phát triển hạ tầng công bằng – để không ai bị bỏ lại phía sau
→ Internet tốc độ cao phải phủ đến tận thôn bản, đi cùng thiết bị giá rẻ và chính sách hỗ trợ học sinh yếu thế
🏛️ Từ chính sách đến hành động
Các bước đi đáng chú ý:
- Chương trình Chuyển đổi số Quốc gia đặt mục tiêu:
- 100% trường học sử dụng LMS vào năm 2030
- 90% học sinh phổ thông được trang bị kỹ năng số cơ bản
- Bộ GD&ĐT triển khai Hệ tri thức Việt số hóa (itrithuc.vn) – nền tảng học liệu mở cho toàn dân
- Nhiều địa phương thành lập Tổ công nghệ số cộng đồng tại các xã, phường để hỗ trợ phổ cập kỹ năng số
🌱 Tương lai giáo dục Việt Nam: Linh hoạt – cá nhân hóa – kết nối
Internet không thay thế giáo viên, nhưng làm người thầy trở nên mạnh mẽ hơn. Giáo dục không chỉ còn trong 4 bức tường lớp học – mà trải dài từ điện thoại đến máy tính, từ miền núi đến thành thị, từ trẻ em đến người lớn.
🎯 Tầm nhìn không phải là “mọi người học online”, mà là “mọi người học mọi lúc – ở bất cứ đâu – theo cách phù hợp nhất”
